Anne ve Babanın Evladı Üzerindeki Hakları

Anne ve babanın evlatları üzerindeki hakları, hem dini hem de ahlaki açıdan en yüce haklar arasında yer alır. Bu haklar, evladın ebeveynine karşı sorumlu olduğu temel yükümlülükleri ifade eder:

1. İtaat ve Saygı (Hürmet): Haram olmayan her konuda anne ve babanın isteklerini yerine getirmek, onlara karşı asla “öf” bile dememek ve daima gönül alıcı, güzel sözler söylemek evladın en önemli görevidir.
2. Maddi ve Manevi Destek: Özellikle yaşlılıklarında onlara kol kanat germek, ihtiyaçlarını karşılamak ve maddi destek sağlamak.
3. Hizmet ve Gönül Alma: Onlara hizmet etmek ve gönüllerini hoş tutarak rızalarını kazanmak. Dini kaynaklarda anne-babaya iyilik etmenin, Allah’a kulluktan hemen sonra geldiği ve büyük bir sevap olduğu vurgulanır.
4. Dua Etmek: Hem hayattayken hem de vefatlarından sonra onlar için merhamet ve bağışlanma dilemek.

Bu haklara riayet etmek, sadece ahlaki bir görev değil, aynı zamanda kişinin hem dünyevi hem de uhrevi huzurunun anahtarı olarak kabul edilir.

Çocuk Hayatının Korunması

Her anne ve baba çocuklarının hayatını korumakla yükümlüdür. İslamiyet’te ve Kuran’da bu konuda birçok söz geçmektedir. Özellikle cehaletle çocuk hayatını düşüncesiz bir şekilde yok edenlerin hüsrana uğrayacağı buyrulmaktadır. Yoksulluktan korkarak çocuklarını öldürmenin büyük bir suç olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca kız çocuğu ve erkek çocuğu ayrımı yapılmamasının da önemi vurgulanmaktadır.  Kız ya da erkek çocuğunu veren Allah olarak kabul edilmelidir.

Anne Babaların Evlendirme Hakkı

Anne babaların çocukları üzerindeki haklar içinde en yaygın bilineni evlendirme hakkıdır. Bununla ilgili Peygamberimiz de bu haktan bahsetmiştir. Buna göre anne ve baba eğer buluğ çağına giren çocuğunu evlendirmezse ve çocuğu günah işlerse, bunun sorumluluğunu almaktadır.

Sünnet Etme Hakkı

Anne ve babaların çocuklarını sünnet ettirmeye hakkı vardır. Doğum sonrası ilk haftadan buluğ dönemine kadar sünnet ettirilmesi buyurulur. Sıhhatli bir çocuk için bunun yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Güzel Terbiye Verme Hakkı

Anne ve babalar çocuklarına güzel terbiye verme hakkına sahiptir. Çocuğun da bunu almaya hakkı vardır. Bununla ilgili ayette nefsin ve ailelerin şeytandan korunmasının önemi vurgulanır. Yani günah olan olmayan, ayrımının iyi yapılmasına dikkat çekilir. Peygamberimiz de bir babanın güzel terbiye vermesinin en iyi miras olduğunu belirtmektedir.

Kalben Ve Mal Para İle İlgili Haklar

Anne babaların çocuk üzerindeki hakları ve yapmaları gerekenler kalben ve mal para ile ilgili olanlar şeklinde sınıflandırılabilir.

Anne babalar, çocukları üzüldüğünde onlarla üzülmeli ve dertlerine eşlik etmelidir. Aynı şekilde sevindiklerinde de sevinmelidir.

• Anne babalar çocuklarını incitmemeye özen göstermelidir.  Sitemleri olsa bile onlara kızılmamalıdır.
• Çocuklarının yeme içme ihtiyaçlarını ve giyeceklerini kendinden önce düşünmelidir.
• Çocuklarıyla yemek yiyen anne babalar, iyi olan bölümleri önce onlara vermelidir.
• Anne babalar çocuklarına söylemeseler de para vermelidir.
• Çocuklarının dostları ve sevdiklerini dost bilerek onların gönüllerini almalıdır.
• Anne babalar çocukları arasında eşit muamele yapmalıdır.
• Çocuklarının ilim öğrenmesini sağlamalıdır.